Kamervragen na oproep: inflatiecompensatie niet naar schuldeiser

Veel mensen met schulden gaan in de praktijk niet direct iets merken van de verhoging van het minimumloon en de uitkeringen per 1 januari 2023. Daarvoor waarschuwt de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR/Sociaal Werk Nederland).

Direct naar de schuldeisers
Het minimumloon en de uitkeringen stijgen in januari 2023 met tien procent, om de sterk stijgende energiekosten en dure boodschappen te helpen compenseren. De sociaal raadslieden, die mensen met schulden bijstaan, wijzen erop dat het extra geld bij mensen met schulden meestal direct naar de schuldeisers gaat. Dat heeft ermee te maken dat het bedrag dat mensen met schulden minimaal nodig hebben om van te leven, de beslagvrije voet, niet automatisch wordt aangepast. Dat gebeurt in beginsel eens in de twaalf maanden. Wanneer een deurwaarder bijvoorbeeld in oktober 2022 beslag legt op loon of uitkering, dan zal uiterlijk een jaar later een herberekening worden gemaakt. Dit probleem doet zich overigens niet voor bijstandsuitkeringen: sinds 1 januari 2022 geldt hiervoor een beslagvrije voet van 95 procent van het inkomen.

Oproep: verhoog de beslagvrije voet automatisch
"Gezien de stijgende energieprijzen en het duurder worden van de boodschappen is dit een zeer onwenselijke situatie", zegt André Moerman, voorzitter van de Signaleringscommissie van de LOSR, vanochtend op NPO Radio 1 en op de NOS-website. Weliswaar wordt het extra geld gebruikt om de schulden te verlagen, maar voor de maandelijkse lasten is er geen extra geld beschikbaar. "Je hebt dan te weinig geld om van te leven, en het risico bestaat dat je dan nieuwe schulden maakt."

Mensen met schulden kunnen zelf vragen om de beslagvrije voet te verhogen, maar als iedereen dat doet betekent dat een enorme operatie. Alleen al bij het UWV en de Sociale Verzekeringsbank gaat het om zo’n 60.000 beslagen. De LOSR/Sociaal Werk Nederland stelt dan ook voor om de wet zo aan te passen dat de beslagvrije voet wordt geïndexeerd. Gerechtsdeurwaarders en uitvoeringsorganisaties hoeven dan alleen het indexeringspercentage door te geven aan de organisaties onder wie beslag is gelegd.

We hebben het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hier op 19 oktober jl. in een brief (zie bijlage hieronder) toe opgeroepen.

UPDATE 21-10:
In reactie op de oproep van LOSR/Sociaal Werk Nederland laat het kabinet bij monde van minister Carola Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) weten dat het kabinet indexatie overweegt, waardoor de beslagvrije voet meestijgt met de inflatie. Wel moet zo’n ingreep “in samenhang worden bezien”, om te voorkomen “dat je van de regen in de drup komt”. (Bron: ANP)

UPDATE 25-10:
Tweede Kamerlid Hülya Kat (D66) heeft vandaag Kamervragen gesteld aan de minister voor Armoedebestrijding, Participatie en Pensioenen en de minister voor Rechtsbescherming naar aanleiding van de oproep van LOSR/Sociaal Werk Nederland en de berichtgeving hierover in de media. Met onder meer de vraag of het mogelijk is om de beslagvrije voet nog op 1 januari 2023 generiek te verhogen.