Carola Schouten: “Bestaanszekerheid gaat niet zonder sterke sociale basis”

“We moeten zorgen dat de systemen aansluiten op de mensen en niet omgekeerd. Realiseren van bestaanszekerheid gaat niet zonder een sterke sociale basis. Dit congres levert daar zeker een bijdrage aan.” Met deze woorden richtte Carola Schouten, minister van Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen, zich in een videoboodschap tot de deelnemers van het congres dat Sociaal Werk Nederland en Tintengroep in Emmen organiseerden. “We kunnen beter en we moeten beter”; zo vatte Lex Staal, directeur van Sociaal Werk Nederland, tijdens zijn opening al samen wat door de dag heen steeds weer werd benadrukt.

Samen silo’s doorbreken
Op woensdag 15 juni jl. organiseerden Sociaal Werk Nederland en Tintengroep het congres ‘Sociaal werk en armoedebeleid: terug naar de bedoeling!’ Sociaal werk heeft een unieke plek in de samenleving. Hoe kunnen we bijdragen aan de armoedevraagstukken die steeds dringender worden? Hoe werken en bouwen we samen? En welke nieuwe kennis kunnen we daarbij inzetten? Zo’n 250 sociaal werkers, ervaringsdeskundigen, wethouders, beleidsambtenaren en andere professionals uit het sociaal domein verzamelden zich in Emmen. Het doel van de dag: silo’s doorbreken en samenwerken.

Hartenwens Hans van Ewijk
Problemen helpen oplossen gebeurt vanuit kennis. Kennis over de oorzaken, over kunnen en over mogelijkheden. Tintengroep voerde recentelijk in samenwerking met verschillende kennisinstituten twee wetenschappelijke onderzoeken uit. Het onderzoek ‘Het geheim van het sociaal werk’ benoemt de 10 kernelementen waarmee sociaal werk het verschil maakt voor inwoners. Hans van Ewijk, emeritus hoogleraar Sociaal Werk Theorie, begeleidde het onderzoek voor Tintengroep. Toegepast Gezondheidsonderzoek (TGO), Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), NHL Stenden Hogeschool en medewerkers van Tintengroep werkten daarin samen. Bevlogen vertelde Hans tijdens het congres over de uitkomsten en deelde hij zijn hartenwens: “De mensen uit hun leefwereld halen om in de systeemwereld te behandelen werkt niet. We moeten veel meer investeren in de sociale verankering dichtbij huis.”

Kennis over kapitaalsvormen
‘Uit de duivelskring van armoede’ is een onderzoek naar de rol van sociaal werkers en medewerkers van peuterwerk en kinderopvang voor mensen die zich in een situatie van armoede bevinden of daarin dreigen te belanden. Movisie, Bureau Omlo en Tintengroep publiceerden het rapport, waarin de focus niet alleen ligt op financiële armoede maar ook op sociale, emotionele en culturele tekorten (bekijk ook deze korte video over de vijf kapitaalsvormen). Radboud Engbersen, programmaleider Sociale basis bij Movisie, lichtte de uitkomsten toe en schetste daarbij onder andere in welke delen van Nederland over- en onderadvisering veel voorkomen. Nog altijd maakt het hierin helaas een groot verschil waar iemands wieg staat. Eric van Oosterhout ontving als vertegenwoordiger van de VNG en de Alliantie van Kracht de beide onderzoeksrapporten uit handen van Johan Brongers, bestuurder Tintengroep, en Nel Kruit, directeur Welstad.

Unieke waarde ervaringsdeskundigheid
Ervaringsdeskundigen kunnen vanuit hun eigen ervaring een unieke bijdrage leveren aan de aanpak van het vraagstuk armoede. “Het gaat niet alleen over de rol van de overheid. Kijk ook naar wat we in de eigen omgeving kunnen doen,” was de reactie van een van hen na afloop van de plenaire lezingen. Elke Hut, ervaringsdeskundige bij Sociaal Werk Oldambt: “Het gaat altijd om de acties van beide kanten. Als je wel gezien wordt maar op dat moment de wil er niet is, is het niet het goede moment.” De hartenwens van Hans van Ewijk steunt hen. “Wat ik doe, doe ik op mijn eigen plekje en in mijn eigen stukje. De politiek kan ons helpen door te zorgen voor basisafspraken, zodat er in heel Nederland gelijkwaardigheid ontstaat.“

Door naar de actiemodus
Het middagprogramma zette deelnemers in de actiemodus. Adviseurs van Sociaal Werk Nederland en professionals van Tintengroep werkten samen om de deelnemers inhoudelijk sterke en actieve workshops te bieden. Onder andere met praktijkverhalen vanuit de gemeenten Oldambt en Westerkwartier. Gemeente Oldambt liet zien hoe door algemene voorzieningen en preventieve activiteiten lokaal wordt ingezet op het realiseren van laagdrempelige voorzieningen voor jeugdigen en ouders. Over het Westerkwartier werd verteld hoe met de inzet van ervaringsdeskundigen en presentie het verschil wordt gemaakt. Alles gebaseerd op de visie van de gemeente, de daaruit geformuleerde opdracht voor Sociaal Werk De Schans en de samenwerking die lokaal is opgebouwd. Daarnaast boden de workshops over de twee onderzoeken en de rol van de sociaal werker in de energietransitie kansen om inspiratie op te doen en kennis en inzichten te delen.

Gehoor aan de oproep
Bij de opening van het congres benoemde minister Carola Schouten onze bondgenoot te willen zijn in het werken aan een betrokken samenleving en een sterke sociale basis, vanuit een gevoel van gezamenlijkheid. We pakken deze handschoen graag op. Sociaal Werk Nederland en Tintengroep nemen de opbrengsten van het congres mee in een reactie aan de minister, om zo de inzichten en aanbevelingen uit de praktijk te delen.

Een video-impressie van het congres kun je hier terugzien.

Bekijk hier de videoboodschap van minister Carola Schouten: