Geen samenleving kan zonder zingeving

Geestelijk verzorgers en sociaal werkers groeien gestaag naar elkaar toe. Natuurlijk zijn er verschillen in hun dagelijkse bezigheden, maar ze werken veelal vanuit dezelfde drijfveren en dezelfde ambities, zeker als het gaat om het voorkómen dat (groepen) mensen geïsoleerd raken. ‘Bezig zijn met zingeving leidt er vaak toe dat je iets wilt betekenen voor anderen. Dat vergroot de onderlinge hulpvaardigheid en helpt om eenzaamheid te verminderen.’

Nagenoeg alle sociaal werkers (98%) hebben aandacht voor zingevingsvragen. Dat bleek vorig jaar uit een onderzoek van Agora. Tegelijkertijd meldde bijna de helft van hen dat ze het soms wel moeilijk vinden om zingevingsvragen te stellen. 39% heeft dan ook behoefte aan extra scholing op dit punt.

Wat ook helpt? Samenwerken met geestelijk verzorgers. Dat blijkt zonneklaar bij het project Eten met zin. Iedere tweede maandag van de maand komen pakweg twintig mensen van alle leeftijden daarvoor naar cultuurcentrum Cultura in Ede. Eerst soep met brood, daarna een goed gesprek.

De groeiende belangstelling voor deze bijeenkomsten verbaast geestelijk verzorger Froukje Davidse niet in het minst. Zingevingsvragen zijn immers van alle tijden en van alle lééftijden. Niet alleen ouderen zijn vatbaar voor de soms ontwrichtende effecten van vragen als “waartoe zijn wij op aarde?”. Ook jongeren worstelen er mee, bleek eens te meer tijdens corona.
Froukje Davidse: ‘Vroeger vond het gesprek daarover vooral plaats in de kerk. Maar voor veel mensen is dat niet meer de aangewezen plek. Er is dus behoefte aan andere laagdrempelige ontmoetingsruimten waar mensen het met elkaar kunnen hebben over uiteenlopende levensvragen.’

Stilstaan om een stap te kunnen zetten
Eten met Zin is een samenwerkingsproduct van diverse organisaties, waaronder het Centrum voor Levensvragen in de Vallei, sociaalwerkorganisatie Malkander, cultuurcentrum Cultura en zorgdienstverlener Opella. De initiators zijn Froukje Davidse en Lia Hol die samen Zinin vormen. Froukje: ‘Zingeving is: wat maakt het leven de moeite waard? Waar doe ik het allemaal voor? Eten met Zin geeft je de kans daarover van gedachten te wisselen met mensen buiten je eigen kringetje. We moedigen elkaar aan om stil te staan bij de manier waarop je je eigen leven wilt leiden. Om vervolgens bewuste keuzes te maken over wat je wél en níét doet. Dat doen we aan de hand van een boek als de Kracht van betekenis of een korte inleiding door iemand met (iets meer) kennis van zaken over thema’s als “erbij horen” of “waaraan laad je je accu weer op?”’

De bijeenkomsten zijn van 17.30 tot 19.30 uur. ‘Op die manier zijn mensen er niet een heel dagdeel aan kwijt en kunnen bijvoorbeeld ook drukke dertigers en veertigers aanschuiven. En dat is belangrijk want een goede leeftijdsmix is erg verrijkend. De ervaringen van iemand uit een andere generatie zorgen vaak voor een breder perspectief.’
Voorwaarde is ook dat iedereen gespreksonderwerpen kan aandragen en dat iedereen meepraat. ‘Iedereen is gelijkwaardig.’

Dat de bijeenkomsten plaats vinden in een cultuurcentrum en niet in bijvoorbeeld een buurthuis is niet toevallig. Froukje: ‘In Cultura zitten bijvoorbeeld ook de bieb en de muziekschool. Hun bezoekers horen ook bij onze doelgroep. Iedereen is welkom.’

Gevraagd: een breder aanbod
Dat Eten met Zin voorziet in een groeiende behoefte merkt ook samenlevingscoach Fabian Hemmers van Malkander. ‘Om te beginnen onder ouderen. De vergrijzing leidt ertoe dat er niet alleen steeds méér ouderen komen, maar ook dat de groep ouderen steeds diverser wordt. Anders gezegd: je komt er niet meer met alleen bingo en koffieochtenden, het aanbod moet echt breder.’
Fabian was nauw betrokken bij de opzet van het project. ‘Nu het goed op de rails staat hebben we meer een verwijzende rol. Als we bij andere activiteiten in contact komen met mensen die tobben met zingevingsvragen zorgen we voor een warme overdracht naar Eten met Zin.’

Training en scholing in zingeving
Maar ook andersom is er een gestage overdracht. Fabian: ‘Froukje heeft onze vrijwilligers van 80+ huisbezoek getraind in zingevingsvaardigheden. En ook wij als sociaal werkers worden daar binnenkort in bijgeschoold. Het is goed dat we daar meer input voor krijgen, geestelijke verzorgers zorgen toch voor meer diepgang in dergelijke gesprekken. Wij zijn doorgaans iets praktischer ingesteld: een maatje regelen, of een formulierenbrigade inschakelen. In die zin vullen we elkaar goed aan.’

Zou je elementen uit Eten met Zin ook kunnen meenemen naar jullie reguliere groepjes? ‘Dat is een goede gedachte, zeker als we straks getraind zijn in zingeving. We hebben in de gemeente Ede dertien buurt- wijk- en dorpshuizen en het zou natuurlijk prachtig zijn als we Eten-met-zin-ingrediënten kunnen meenemen in het aanbod daar; als er tenminste behoefte aan is. Je brengt me op een idee…’

• Meer weten over Eten met Zin? Neem contact op met Froukje Davidse via Zinin
• Lees ook: Geestelijk verzorgers en sociaal werkers samen tegen eenzaamheid
• Meer inspirerende praktijkvoorbeelden en instrumenten: Praten over levensvragen

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­______________________________________________________________________________________________________________________________

Erg aangesproken
‘Voor mij is het belangrijkste dat ik andere mensen ontmoet. Het thema is de basis van het gesprek en die zijn heel afwisselend. Het kan een schilderij zijn of een boek, maar we hebben ook als een lied besproken. En we hebben ook als eens een auteur uitgenodigd om het over het thema van haar boek te hebben. Een van de laatste thema’s was “Erbij horen”. Dat heeft mij persoonlijk erg aangesproken en er kwamen allerlei goede en slechte herinneringen boven.
Als ik met andere mensen praat over een bepaald thema, denk ik vaak “Zo had ik er nog niet naar gekeken!” en wordt mijn beeld verruimd. Na de bijeenkomst praat ik er dan met mijn familieleden over en in soms verdiep ik me er verder in door er meer over te lezen of er zelf iets over te schrijven.’ (Johan, deelnemer aan Eten met Zin)
_______________________________________________________________________________________________________________________________

Dit artikel is een coproductie van Agora en Sociaal Werk Nederland.