Hier helpt geen pilletje of scan: hoe sociaal werk en huisartsen de krachten bundelen!

Op 14 juni publiceerde de NOS een bericht over de toename van geldstress en de gevolgen daarvan op de gezondheid van mensen: Nóg een gezondheidscrisis in coronatijd: fysieke klachten door geldstress. "Ik schat dat ik 20% meer gezondheidsklachten door financiële stress ben gaan zien sinds corona er is", zegt huisarts Güven Yildiz in dat artikel. "En de klachten worden ernstiger."

Güven Yildiz werkt in de Haagse Schilderswijk en ziet daar nog een knelpunt: het tekort aan mogelijkheden om mensen met geldzorgen door te verwijzen naar het sociale domein. Dat vindt ook de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV) een punt: "Een telefoonnummer van een loket in de wijk met een welzijnswerker die je kent en die de patiënt verder helpt is belangrijk. Maar dat is lang niet overal beschikbaar."

Gêne en schaamte
Dat klopt. De behoefte aan sociaal werk in de wijken is vele malen groter dan de beschikbare capaciteit. Een eindje verderop in diezelfde Schilderswijk draait een succesvolle praktijk: precies dat wat huisarts Yildiz en de LHV voor ogen hebben.
Laila Moufid, sociaal werker van de sociaalwerkorganisatie Zebra Welzijn (werkmaatschappij van Xtra), werkt 18 uur in het gezondheidscentrum De Rubenshoek. De huisartsen verwijzen door die nabijheid zonder hindernissen patiënten met sociale problemen door naar Moufid die daar het ‘Zorgpad financiële problematiek’ en Welzijn op Recept organiseert. Dat Moufid in het gezondheidscentrum zit, is belangrijk: ”De mensen ervaren de huisarts als heel vertrouwd”.

Per week kan zij 12 patiënten van de huisartsen in het gezondheidscentrum ondersteunen. Dit doet zij met een brede vraagverheldering zodat ze op meer leefgebieden ondersteuning kan bieden. Overigens blijkt de stap van de Rubenshoek naar het Servicepunt XL in wijkcentrum de Burcht voor een aantal inwoners groot. Gêne en schaamte spelen een rol.
Het helpt dat we in de nabijheid van de huisarts kunnen helpen, maar we zorgen voor verbinding zodat mensen later de stap wél zetten naar het wijkcentrum”, aldus Moufid.

Huisartsen tevreden
Laila Moufid en haar collega’s van Zebra helpen mensen niet alleen met schulden. Ze ondersteunen ook met activiteiten gericht op gezond eten en bewegen. Ze geven taalles en stimuleren hen om actief mee te (blijven) doen. “De complexiteit van de problemen waarmee mensen binnenkomen is enorm. Het is altijd een combinatie van armoede en schulden, een kwetsbare gezondheid, opvoedingsproblemen, geen werk, etc. Sociaal werk (welzijn) kan bij het oplossen van dergelijke sociale problemen veel betekenen.”

De huisartsen in het gezondheidscentrum zijn zeer tevreden over de samenwerking en buurtbewoners voelen zich erg geholpen, hoort Laila Moufid. “We werken vanuit Xtra al met veel huisartsen samen, onder andere bij Welzijn op Recept. Sommige huisartsen hebben het te druk voor die manier van samenwerken maar als de samenwerking er eenmaal ís, zijn ze dik tevreden. Het levert hen tijd op doordat ik de ondersteuning van de mensen overneem. Bij stress en fysieke klachten die ontstaan door geldstress is hulp bij die financiële problemen effectiever dan een pilletje of de zoveelste scan.”

In de Rubenshoek loopt de samenwerking in ieder geval uitstekend. Zo goed dat de huisartsen onlangs het initiatief hebben genomen om de samenwerking met het wijkcentrum de Burcht uit te breiden. De korte lijnen worden als zeer helpend ervaren.

Maar wie gaat het betalen?
Een wezenlijke beperking is de financiering. Hoewel Moufid en haar collega’s veel sociale ondersteuning bieden waar voorheen een medisch traject werd ingezet, betalen zorgverzekeraars niet mee aan deze ondersteuning. Zij vinden dat gemeenten dit maar moeten doen, terwijl gemeenten slechts beperkte budgetten ter beschikking hebben. Moufid: “De Rubenshoek heeft zich hier hard voor gemaakt en toch het is niet gelukt. Wij doen het nu uit de reguliere middelen en dit betekent dat het weer ten koste van iets anders gaat.”

Op het Jaarcongres van Sociaal Werk Nederland bleek dat de sommige zorgverzekeraars op dat punt in beweging komen. “Ook wij zien dat een sociaal probleem zich vaak uit in een gezondheidsprobleem en een vraag naar medische zorg,” zei Zilveren Kruisvoorzitter Georgette Fijneman bij die gelegenheid. “Dat biedt perspectief, ook voor huisarts Güven Yildiz in de Schilderswijk en de LHV. De uitnodiging ligt op tafel: trekken we samen op om deze aanpak voor alle Nederlanders die met vergelijkbare klachten bij de huisarts komen, mogelijk te maken?
Verder lezen over Welzijn op recept kan hier.
En hier lees je bijvoorbeeld over Welzijn op Recept in Carnisse, Rotterdam.