Verkiezingsblog D66: Hoopvol maar niet zorgeloos

Directeur-bestuurder Lex Staal schrijft blogs over de verkiezingsprogramma’s die verschijnen. Hoe kijkt hij met de bril van sociaal werk naar de plannen van de politieke partijen? Waar zien we aanknopingspunten, waar worden juist kansen gemist? Dit keer aandacht voor het programma van het D66, ‘Het kan wél’.

De laatste week voor de verkiezingen en nog keuzes genoeg. Vandaag kijk ik naar D66. Zij geven het verkiezingsprogramma de titel ‘Het kan wél’ mee. Denken in kansen en niet in drempels, dat is het motto. Het is een prachtige, optimistische belofte. Maar dan wél met sociaal werk!

Preventie als rode draad
Ik ben blij dat in het D66-programma de nadruk op preventie wordt gelegd. Investeren in sport en bewegen, een gezonde leefomgeving, buurthuizen en laagdrempelige steunpunten is precies de koers die wij al jaren bepleiten. Ook het idee om mentale gezondheid in álle beleidsterreinen te verankeren – van wonen en werk tot onderwijs en zorg – laat zien dat de partij preventie breed beschouwt. Dit sluit naadloos aan bij onze overtuiging dat problemen voorkomen altijd beter is dan achteraf repareren.

Ik ben ook positief over de grotere rol die D66 toekent aan gemeenten bij armoedebestrijding en ondersteuning. Gemeenten kennen hun inwoners en weten vaak wat er écht nodig is. Mijn zorg is wel dat dit alleen lukt als er ook voldoende middelen beschikbaar zijn, gemeenten de regie kunnen pakken en het sociaal werk wordt herkend en erkend als partner in crime. D66 heeft echt aandacht voor het belang van een sterke sociale basis, maar hoe voorkomen we dat die afhankelijk blijft van waar je woont in Nederland?

Iedereen een thuis
D66 wil tien nieuwe steden bouwen, vooral bij bestaande steden of kernen en bij grote ov-knooppunten. Gelukkig ziet D66 deze steden niet alleen als een verzameling huizen, maar vooral als gemeenschappen. Een ‘Nationale Doorstroombank’ moet oudere mensen zekerheid geven over hun toekomstige woonlasten als zij verhuizen naar een kleinere, passende woning. Zo wordt verhuizen aantrekkelijker. D66 wil dat woningzoekenden meer te zeggen krijgen bij het maken van plannen over wonen. Maar hoe zorgen we ervoor dat iedereen ook écht kan meepraten? Ook mensen die wat minder mondig zijn of minder goed de weg weten naar denktanks en inspraakavonden. Wij gaan die opdracht graag mee aan.

De basis op orde
Inkomenssteun moet genoeg zijn om van rond te komen. Het Rijk is daarvoor verantwoordelijk, maar op dit moment moeten gemeenten vaak nog bijspringen om mensen van een volwaardig inkomen te voorzien. Dat moet anders. D66 wil dit aanpakken, zodat gemeenten hun budget weer kunnen gebruiken waarvoor het bedoeld is. En vooral ook zodat gemeenten – samen met de antenne in de buurt, het sociaal werk – optimaal impact kunnen maken. Het staat er niet letterlijk, maar ik ben geneigd het zo op te vatten: een sterke sociale basisinfrastructuur voor iedereen. En als we dat niet voor elkaar krijgen met goede afspraken, dan met een Wet Sociale Basis die de noodzakelijke garanties biedt.

“Ook de stille kracht sociaal werk verdient structurele ondersteuning – net zoals de zorg”

Zorg en ondersteuning dichtbij
D66 heeft goed begrepen dat gezondheid buiten de zorg begint: in een fijne buurt, met genoeg geld om rond te komen en met buren die naar elkaar omkijken. Met lichte klachten moet je gemakkelijk terecht kunnen in je eigen buurt, bijvoorbeeld in gezondheidscentra en buurtklinieken. Een centrale zorgcoördinator of een lokaal loket moet mensen helpen om hun weg te vinden naar de voorzieningen die er al zijn. De partij wil een vergoeding introduceren voor verpleegkundigen in opleiding, zowel voor het hbo als het mbo. En in zorgopleidingen moet extra aandacht komen aan verschillen tussen patiënten, zoals cultuur, etniciteit en gender.

Prachtige plannen. Maar investeer ook gelijkwaardig in het opleiden van sociaal werkers! Juist ook omdat D66 in haar programma nadrukkelijk inzet op ‘buurtondersteuners’ die de brug slaan tussen zorg en het dagelijks leven van mensen. Ze signaleren problemen vroeg, bieden een luisterend oor en zorgen dat niemand tussen wal en schip valt. Volgens D66 de ‘stille kracht in onze wijken’, maar ook die stille kracht verdient structurele ondersteuning – net zoals de zorg.

Uitvoering en realiteit
De overheid moet fysiek én digitaal toegankelijk zijn. Als het aan D66 ligt, krijgt elke gemeente ten minste één overheidsloket waar zoveel mogelijk organisaties bereikbaar zijn. Het recht op begrijpelijke taal wordt vastgelegd in de wet. D66 wil minder regels, meer menselijkheid en ruimte voor maatwerk. Maar de praktijk leert dat de uitvoering vaak de achilleshiel is. Zolang uitvoeringsorganisaties overvraagd worden en professionals gebonden blijven aan bureaucratische regels, verandert er weinig. De belofte van een overheid die vertrouwt in plaats van wantrouwt, vraagt om structurele investeringen én politieke moed om fouten te durven accepteren.

Wettelijke borging
Tot slot wil D66 gezondheidsdoelen vastleggen in de wet, zoals over grote achterstanden in gezondheid of overgewicht bij kinderen. Dit moet ervoor zorgen dat de politiek echt stappen zet en afspraken niet zonder resultaten blijven. Dit geldt wat ons betreft net zo goed voor een sterke sociale basisinfrastructuur: ook hier is landelijke helderheid nodig om de huidige ongelijkheid en versnippering tegen te gaan, waarbij je postcode bepaalt welke essentiële basisvoorzieningen je wel of niet in de buurt hebt. Niet langer vrijblijvend maar wettelijk en structureel – of dat nu vorm krijgt in een aparte Wet Sociale Basis, of anderszins. We roepen D66 op om ook dit belangrijke aspect in hun plannen mee te nemen.

Reageren? Stuur ons een e-mail.

Lees ook de blogs in deze serie over de verkiezingsprogramma’s van de VVD, de SP, GroenLinks-PvdA, de BBB, de PVV, JA21 en het CDA.

Lees meer over onze inzet voor de Tweede Kamerverkiezingen op deze themapagina.

Deel deze pagina via